پروتز دندان
پروتز دندان می‌تواند کیفیت زندگی شما را چند درجه ارتقا دهد؛ چون با خیال راحت می‌توانید لبخند بزنید، غذا میل کنید و صحبت کنید. برای شناخت پروتز دندان، انواع آن، مراحل ساخت و مزایای هرکدام در ادامه با ما همراه باشید.
دندان آسیب‌دیده مشکلاتی را برای شما به وجود می‌آورد؛ از جمله بروز بیماری‌های لثه (به دلیل اختلال در فرایند جویدن)، ضعیف‌شدن استخوان فک و آسیب به دندان‌های مجاور؛ ولی جای نگرانی نیست! راه‌حلش پروتز دندان است. به‌طورکلی به جایگزین‌هایی که برای دندان ازدست‌رفته یا آسیب‌دیده استفاده می‌شود پروتز دندان می‌گویند.
پروتزها به دو دسته کلی ثابت و متحرک تقسیم میشوند. شما می‌توانید با مشاوره با دندانپزشک مناسب‌ترین پروتز را باتوجه‌به شرایطتان انتخاب کنید. در این قسمت برای اطلاعات بیشتر انواع پروتز دندان را معرفی می‌کنیم.
همان‌طور که از اسمش پیداست پروتزهای ثابت شاخه‌ای از پروتزها هستند که امکان خارج‌کردن آن وجود ندارد. پروتزهای ثابت یا به‌وسیله دندانی‌های طبیعی مجاور فیکس میشوند یا توسط ایمپلنت‌هایی که در فک قرار میگیرند، ثابت میشوند. این پروتزها را هم می‌توان برای چند دندان ازدست‌رفته استفاده کرد هم برای کل فک. پروتزهای ثابت شامل سه نوع هستند:
- بریج؛ در این روش، دو دندان مجاورِ ناحیه خالی، تراش داده میشوند سپس دندان‌های مصنوعی روی دو تاج دندان تراش داده شده و ناحیه خالی بین آنها، قرار می‌گیرد.
- کرون (روکشهای دندان)
- ایمپلنت
پروتزهای دندان متحرک
پروتز دندان متحرک به دلیل قیمت مناسب، پرکاربردترین نوع پروتز است. این نوع پروتزها شامل سه نوع هستند:
- پروتز کامل دندان (دندان مصنوعی)؛
- پروتز دندانی پارسیل؛
- پروتز دندانی اوردنچر بر پایه ایمپلنت.
اگر تعداد کمی از دندان‌های فک بالا یا پایین خود را از دست داده‌اید و نمی‌خواهید هزینه زیادی بپردازید پروتز دندانی پارسیل بهترین گزینه است. این پروتزها که به دندان مصنوعی تکه‌ای یا پروتز دندان تکی هم معروف‌اند صحبت‌کردن و جویدن را برایتان آسان‌تر می‌کنند.
مراقبت از آنها درست مثل ست کامل دندان مصنوعی است؛ بنابراین در طول شب باید از دهان خارج کنید و داخل آب قرار دهید و پس از هر بار غذا خوردن باید آن را شستشو دهید. تحقیقات نشان داده‌اند که عمر مفید آنها معمولاً ۵ سال است.
برخلاف پروتز دندان معمولی که مستقیماً روی لثه قرار می‌گیرد، در پروتز دندانی اوردنچر، ست دندان روی ایمپلنت قرار می‌گیرد. در این روش معمولاً دو تا چهار ایمپلنت درون استخوان فک گذاشته می‌شود. این پروتزها در دسته پروتزهای متحرک قرار میگیرند؛ بنابراین برای تمیزکردن باید از دهانتان خارج کنید.
پروتز دندانی اوردنچر مزایایی دارد از جمله این‌که باعث تحلیل استخوان فک نمی‌شود و در مقایسه با پروتز دندان معمولی محکم‌تر است و مشکلات ناشی از لق بودن آن را ندارد.
روش آماده سازی پروتز دندانی متحرک
آشنایی با فرایند مراحل پروتز دندان استرستان را تا حد خوبی کاهش می‌دهد تا از لحاظ روانی، برای دریافت دندانی مصنوعی آماده‌تر شوید. در این قسمت سعی داریم شما را با این فرایند آشنا کنیم:
- قدم اول پیداکردن دندانپزشک مناسب است. اگر دندانپزشک مناسبی انتخاب کنید با اطمینان خاطر می‌توانید به او اعتماد کنید.
- دندانپزشک با معاینه دهان و فک و همچنین باتوجه‌به بودجه شما بهترین پروتز دندان را به شما پیشنهاد خواهد داد.
- دندانپزشک اقدامات اولیه مانند عکس رادیولوژی، کشیدن یا ترمیم دندان را در صورت نیاز انجام می‌دهد.
- سپس قالب‌گیری از دهان شما انجام خواهد گرفت. قالب‌گیری با استفاده از مواد نرم و مومی‌مانند انجام می‌شود. دندانپزشک موم را در دهانتان می‌گذارد، بعد از چند دقیقه، موم فرم دهان را می‌گیرد تا با استفاده از آن مناسب‌ترین پروتز دندان ساخته شود.
- قالب دهان شما به آزمایشگاه ارسال می‌شود تا نمونه اولیه و آزمایشی دندان مصنوعی ساخته شود.
- در این مرحله دندانپزشک نمونه اولیه را در دهانتان می‌گذارد تا نحوه قرارگیری فک بالا و پایین روی‌هم و ایرادات آن مشخص شود. اصلاحات ظاهر دندان هم در همین مرحله انجام می‌شود.
- بعد از انجام اصلاحات پروتز نهایی آماده می‌شود و با قراردادن آن در دهان فرایند ساخت پروتز دندان تکمیل می‌شود.
بین پروتزهای ثابت ایمپلنت بیشترین کاربرد را دارد. در این روش پیچ یا همان ایمپلنت طی عمل جراحی درون فک کار گذاشته می‌شود. سپس فرایند استخوان‌سازی شروع می‌شود. طی این فرایند استخوان اطراف ایمپلنت رشد می‌کند؛ بنابراین ایمپلنت درون فک فیکس می‌شود. فرایند استخوان‌سازی سه الی چهار ماه طول می‌کشد. بعد از فیکس شدن اباتمنت که همان رابط بین ایمپلنت و تاج است کار گذاشته می‌شود و در نهایت تاج روی اباتمنت و ایمپلنت قرار می‌گیرد.
مراقبت از پروتز دندان
مراقبت از پروتزهای ثابت درست مثل دندان طبیعی است؛ بنابراین باید از نخ دندان، مسواک، دهان‌شویه استفاده کنید. مراقبت از پروتزهای متحرک قدری سخت‌تر است. در زیر نحوه مراقبت از پروتزهای متحرک را شرح داده‌ایم:
- پس از هر وعده غذایی باید دندانها را خارج کرده و ذرات باقی‌مانده غذا را با آّب کاملاً بشویید.
- شستشو را باید بااحتیاط کامل انجام دهید تا دندان مصنوعی دچار شکستگی یا خراش نشود.• پس از درآوردن دندان مصنوعی باید حفره دهان را کاملاً تمیز کنید. این کار را می‌توانید با یک مسواک نرم انجام دهید.
- در انتهای روز دندان را با استفاده از یک مسواک نرم و خمیردندان مخصوص دندان مصنوعی بشویید تا از ایجاد رسوب و پلاک جلوگیری شود.
- هنگام خواب شبانه پروتز دندان را در آب یا محلول مخصوص دندان مصنوعی غوطه‌ور کنید.
- صبح‌ها قبل از گذاشتن دندان مصنوعی در دهان، آن را با آب بشویید؛ به‌خصوص اگر از محلول مخصوص دندان مصنوعی استفاده می‌کنید.
- معاینات منظم دندانپزشکی را در برنامه خود قرار دهید.
- در صورت کاهش وزن برای برطرف‌کردن لقی آن به پزشکتان مراجعه کنید.
استفاده از پروتز دندان مزایای زیادی دارد که در زیر به بخشی از آنها اشاره می‌کنیم:
- استفاده از پروتز دندان باعث می‌شود فرم صورت حالت طبیعی و سرزنده‌تری داشته باشد؛
- جویدن غذا برایتان راحت‌تر می‌شود؛
- از بروز بیماری‌های مرتبط با لثه جلوگیری می‌کند؛
- عزت‌نفستان به‌واسطه بهتر صحبت‌کردن و لبخند زیباتر، بالا می‌رود؛
- اگر استخوان فکتان ضعیف است یا لثه‌های ساییده شده دارید می‌توانید از پروتز دندان متحرک استفاده کنید (پروتز دندان ثابت نیازمند استخوان فک قوی است)؛
- پروتزهای متحرک در مقایسه با پروتزهای ثابت قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تری دارند.
هر درمانی به‌موازات اثرات مطلوبی که دارد عوارضی را هم در پی خواهد داشت. اطلاع از این عوارض می‌تواند به شما در انتخاب نوع درمان کمک شایانی کند. صرفه نظر از قیمت، عوارض پروتز دندان ثابت در مقایسه با پروتز متحرک بسیار کمتر است بنابراین در این قسمت فقط به عوارض پروتزهای متحرک اشاره خواهیم کرد:
- هنگامی که برای اولین‌بار از پروتز دندان متحرک استفاده می‌کنید ممکن است ترشح بزاقتان بیشتر شود یا دچار حالت تهوع شوید. نگران نباشید! با گذشت زمان این حالات برطرف می‌شود؛
- تا قبل از عادت به دندان مصنوعی جویدن برایتان سخت خواهد بود؛
- ممکن است در تلفظ برخی حروف و کلمات به مشکل بر بخورید؛ برای رفع آن باید قدری ادای کلمات را تمرین کنید؛
- در برخی از افراد ممکن است با استفاده از دندان مصنوعی لثه‌ها زخم شوند؛ برای کمک به التیام آنها می‌توانید آب و نمک غرغره کنید؛
- هنگام سرفه یا عطسه به دلیل خرج هوا با فشار ممکن است دندان جابه‌جا شود، راه‌حلش این است که هنگام سرفه یا عطسه دست روی دهانتان بگذارید؛
- با ازدست‌دادن وزن دندان مصنوعی لق می‌شود، برای برطرف‌کردن آن می‌توانید به دندان‌پزشکتان مراجعه کنید.
پروتز دندان ثابت در مقایسه با پروتز دندان متحرک ماندگاری بالاتری دارند. اگر مراقبت‌های صحیح از پروتز دندان صورت گیرید دوام آنها بیشتر می‌شود. در صورت مراقبت صحیح، یعنی استفاده از نخ دندان، مسواک، دهان‌شویه و معاینه منظم دهان و دندان پروتز دندان ثابت را می‌توان درمان مادام‌العمر به‌حساب آورد.
پروتز دندان ثابت در مقایسه با پروتز دندان متحرک ماندگاری بالاتری دارند. اگر مراقبت‌های صحیح از پروتز دندان صورت گیرید دوام آنها بیشتر می‌شود. در صورت مراقبت صحیح، یعنی استفاده از نخ دندان، مسواک، دهان‌شویه و معاینه منظم دهان و دندان پروتز دندان ثابت را می‌توان درمان مادام‌العمر به‌حساب آورد.
طول عمر مفید پروتزهای متحرک کامل به طور متوسط ۵ تا ۱۰ سال است و طول عمر پروتز دندان پارسیل معمولاً ۵ سال است؛ اما اگر مراقبت درستی داشته باشید سال‌های بیشتری می‌توانید از آنها استفاده کنید.
باتوجه‌به درنظرگرفتن عوامل مختلف و شرایط، هریک از انواع پروتز دندان می‌تواند کاربرد بهتری برای هر فرد داشته باشد. در این قسمت برخی از عوامل اثرگذار را ذکر خواهیم کرد:
قیمت
پروتزهای ثابت قیمت بالاتری دارند و می‌توان آنها را جزء درمان‌های لوکس به‌حساب آورد. اگر می‌خواهید هزینه کمتری بپردازید پروتزهای متحرک بهترین گزینه هستند.
سن
ازآنجایی‌که پروتزهای ثابت جز درمان‌های بلندمدت هستند، اگر سنتان زیر ۶۰ سال است پیشنهاد می‌کنیم از پروتزهای ثابت استفاده کنید تا در ادامه زندگی‌تان خیالتان از بابت دندان راحت باشد. برای افراد مسن‌تر درمان‌های غیرتهاجمی مانند پروتز دندان متحرک بهترین گزینه است.
تراکم استخوان
سلامت استخوان فک تأثیر بسزایی در انتخاب نوع درمان دارد. اگر به دلیل آسیب، سن یا بیماری‌های لثه استخوان فک مناسبی ندارید پروتزهای ثابت درمان مناسبی برایتان محسوب نمی‌شود. البته می‌توان از پیوند استخوان فک استفاده کرد اما مراحل درمان گران‌تر، سخت‌تر و پیچیده‌تر خواهد شد.
میزان رضایت
از پروتز ثابت دندان در مقایسه با پروتز متحرک رضایت بیشتری خواهید داشت؛ چون پروتز ثابت درست مثل یک دندان طبیعی است و می‌توانید از انواع غذاها لذت ببرید، به‌راحتی صحبت کنید و لبخند بزنید؛ بنابراین اگر مطمئن هستید که با مشکلات پروتز متحرک دندان کنار نخواهید آمد پروتز ثابت دندان انتخاب بهتری است.
مراقبت
اگر حوصله یا وقت کافی برای مراقبت از دندان ندارید بهتر است سراغ پروتزهای ثابت بروید؛ زیرا مراقبت از پروتز متحرک سخت‌تر است در عوض پروتزهای ثابت فقط نیاز به مسواک، نخ دندان و دهان‌شویه دارند.
وضعیت دهان و دندان
اگر تعداد دندان‌های آسیب‌دیده کم است می‌توانید از پروتز دندانی پارسیل، ایمپلنت و بریج استفاده کنید. اگر دندان‌های مجاورِ ناحیه خالی خراب یا آسیب‌دیده هستند بریج انتخاب بهتری است؛ زیرا در این روش دندان‌های خرابِ مجاور تراش داده میشوند سپس تاج دندان روی آنها قرار می‌گیرد. اگر دندان‌های مجاور سالم هستند ایمپلنت گزینه بهتری است زیرا در این روش نیاز به تراش دندان مجاور نیست.
قیمت پروتز دندان باتوجه‌به نوع آن متفاوت است؛ اما به‌طورکلی هزینه پروتز دندان ثابت در مقایسه با پروتز متحرک بیشتر است. برای مشاوره و اطلاع از قیمت‌های دقیق می‌توانید با دکتر مصطفوی تماس بگیرید.