پروتز دندان فلزی
پروتز دندان فلزی از قدیمی‌ترین پروتزهای دندانی ساخت بشر است. دو یا سه دهه قبل اگر به لبخند مادربزرگ‌ها یا پدربزرگ‌ها دقت می‌کردید درخشندگی دندانی طلایی توجه شما را جلب می‌کرد. امروزه از این پروتزها بیشتر برای ساخت دندان‌های آسیاب استفاده میشود. دندان‌های خلفی، حین جویدن متحمل فشار بیشتری میشوند؛ بنابراین لازم است پروتزهایی که جایگزین آنها میشوند از مقاومت خوبی برخوردار باشند. این روش درمان، دارای مقاومت مطلوب مدنظر است. قبل از انتخاب پروتز فلزی به عنوان روش درمانی، بهتر است پیرامون مزایا، معایب، انواع، کاربردها و علت انجام آن، اطلاعاتی را دریافت کنید.
پروتز دندان فلزی چیست؟
در پاسخ سوال پروتز دندان فلزی چیست؟ باید بگوییم این پروتزها اغلب از آلیاژ طلا، کروم، نیکل، پلاتین، کبالت و مس ساخته میشوند و به‌عنوان پوششی برای دندان خراب یا شکسته هستند. این پروتزها جزو مقاوم‌ترین پروتزهای دندانی هستند و همچنین موجب ساییدگی دندان مقابل نمی‌شوند. اکثر پروتزهای فلزی حاوی آلیاژهای فلزهای پایه هستند. ظاهر فلزی آنها موجب میشود که امروزه بیشتر برای دندان‌های آسیاب که دید کمتری دارند، استفاده شوند.
متداول ترین پروتزهای دندان فلزی
انواع پروتز دندان فلزی باتوجه‌به نوع فلزات و نوع ترکیباتی که در ساخت آنها به کار می‌رود، تعریف میشوند. در ادامه توضیحاتی درباره هرکدام ارائه خواهیم کرد.
گران‌بها (high-noble alloy)
این پروتزها ترکیبی از طلا و سایر فلزاتی مثل پلاتین و پالادیوم هستند. 60 درصد از این آلیاژ حتما باید از فلزات بی‌اثر ساخته شده باشند. از این 60 درصد، 40 درصد آن حتما باید طلا باشد. بقیه آلیاژ، از فلزاتی مثل قلع، مس و آهن تشکیل میشوند. نرمی این پروتزها مانع از سایش آنها توسط دندان‌های دیگر میشود.
مقاومت بسیار بالای پروتزهای فلزات گران‌بها باعث میشود تا در حین جویدن خوراکی‌ها دچار شکستگی نشوند. همچنین اگر شب‌ها دندان‌قروچه می‌کنید، پروتزهای طلایی گزینه ایده‌آلی برای شما هستند. احتمال ایجاد حساسیت در این پروتزها کمتر است. در صورت تمایل به تعویض، می‌توانید آنها را بفروشید و تبدیل به ریال کنید.
نیمه گران‌بها(noble alloy)
این پروتزها نیمه گران‌بها نامیده میشوند؛ زیرا در مقایسه با نوع فلزی گران‌بها، دارای درصد کمتری از فلزات باارزش هستند. 25 تا 60 درصد از عنصر پروتزهای نیمه گران‌بها فلزاتی مانند طلا، پلاتین و پالادیوم هستند (حداقل میزان طلا در این پروتزها تعریف نشده است).
غیر گران‌بها(non-noble alloy)
همان‌طور که انتظار دارید این پروتزها ارزان‌تر از سایر پروتزهای فلزی هستند. عناصر تشکیل‌دهنده آنها فلزات پایه هستند که نسبت به فلزات بی‌اثر فراوانی بیشتری دارند. فلزات پایه در مقایسه با فلزات نجیب در برابر فرسودگی و اکسیدشدن مقاومت کمتری دارند. همچنین احتمال بروز حساسیت در آنها بیشتر است.
مزیت این پروتزها در مقایسه با پروتزهای گران‌بها و نیمه گران‌بها مقاومت بسیار زیاد آنها در برابر شکستگی و ترک است. بیش از 75 درصد آلیاژهای به‌کاررفته در این پروتز از فلزاتی مانند آلومینیوم، نیکل، مس و قلع است و کمتر از 25 درصد آن از طلا و پلاتین است.
PFM
این روکش‌ها ترکیبی از فلز و سرامیک هستند تا علاوه بر داشتن مقاومت مطلوب، ظاهرشان هم شبیه دندان‌های طبیعی باشند. فلز موجود در PFMها باعث افزایش مقاومت و استحکام آنها میشوند و ظاهر سرامیکی آنها هارمونی خوبی با سایر دندان‌های طبیعی‌تان دارد.
در این پروتزها لایه‌ای از سرامیک روی فلز قرار می‌گیرد. برای قراردادن پروتز PFM باید مقدار زیادی از دندان تراش داده شود. کلاهک سرامیکی ممکن است بعد از سال‌ها ترک بخورد؛ اما فلز زیرین بدون تغییر باقی می‌ماند. این نوع روکش‌ها در مقایسه با روکشهای تمام فلزی آسیب بیشتری به دندان‌های مجاوری وارد می‌کنند. بااین‌وجود PFMها همچنان جزو پرکاربردترین گزینه‌ها هستند؛ زیرا ارزان‌تر از روکشهای تمام سرامیکی هستند و دوام بسیار خوبی دارند و هماهنگی خوبی با سایر دندانها طبیعی دارند. از این روکش‌ها می‌توان برای دندان‌های قدامی و خلفی استفاده کرد.
روکش فولادی ضدزنگ
این روکش، بیشتر برای دندان‌های شیری استفاده میشود تا مانع پوسیدگی بیشتر آنها شوند. بعد از سن 7 سالگی که دندانها شروع به افتادن می‌کنند، روکش فولادی هم همراه دندان زیرین به طور طبیعی از دهان خارج میشود و نیاز به اقدام خاصی نیست.
قدم به قدم ساخت پروتز دندان فلزی
در پاسخ به این سوال که پروتز دندان فلزی چگونه انجام میشود؟ لازم است مراحل پروتز دندان فلزی را نام ببریم. این مراحل به ترتیب شامل موارد زیر میشوند:
- مشاوره؛
- پرکردن دندان آسیب‌دیده و تراش آن برای جاگذاری پروتز فلزی؛
- قالب‌گیری و ساخت پروتز؛
- قراردادن روکش فلزی روی دندان آسیب‌دیده.
روش های ساخت پروتز دندان فلزی
روش های پروتز دندان فلزی درست مثل پروتزهای سرامیکی و رزینی است. برای قرادادن پروتزهای فلزی لازم است دو بار به مطب دندان‌پزشکتان مراجعه کنید. در ویزیت اول عکس رادیولوژی از دندان‌هایتان گرفته میشود تا باتوجه‌به حجم پوسیدگی‌ها و میزان بودجه شما، پزشکتان بهترین نوع را به شما پیشنهاد کند. در بیشتر موارد در همین جلسه با تزریق بی‌حسی موضوعی، قسمت‌های پوسیده دندان هم تراش داده میشوند تا برای قرارگرفتن پروتز آماده شوند.
سپس قالبی از دهان و دندانتان گرفته میشود تا برای ساخت روکشهای فلزی به لابراتوار ارسال شود. ساخت روکش‌ها قدری زمان‌بر است. در این فاصله ممکن است پزشکتان استفاده از روکشهای موقت را پیشنهاد کند. طی ویزیت دوم و پس از ساخت تاج دندان فلزی در آزمایشگاه، پزشکتان آنها را با استفاده از سمان روی ناحیه موردنظر محکم می‌کند.
اصلی ترین کاربرد پروتز دندان فلزی
اگر این سوال در ذهنتان ایجاد شده باشد که پروتز دندان فلزی به چه شکل است؟ در پاسخ باید بگوییم که این پروتزها درست شکل دندان طبیعی هستند. تنها تفاوت این پروتزها با دندان طبیعی رنگ آنها است که در رنگ‌های نقره‌ای و طلایی وجود دارند. همین اختلاف رنگ باعث میشود که بیشتر افراد صرفا برای دندان‌های خلفی از این پروتز استفاده کنند. مقاومت و استحکام بسیار زیاد آنها در برابر شکستگی، عامل دیگری است که کاربرد پروتز دندان فلزی برای دندان‌های خلفی را افزایش می‌دهد.
مزایای پروتز دندان فلزی چیست؟
مزایای پروتز دندان فلزی باعث میشود هنوز هم این روش جزو یکی از گزینه‌های درمانی باشد. ما در این قسمت می‌خواهیم به این مزایا اشاره کنیم:
- مهم‌ترین مزیت پروتز دندان فلزی استحکام فوق‌العاده آنها است.
- پروتزهای فلزی در مقایسه با سایر پروتزها باعث ایجاد کمترین سایش در دندان‌های مجاور میشوند.
- اگر دندان‌قروچه می‌کنید یا حین عصبانیت دندان‌هایتان را روی هم می‌سایید، پروتزهای فلزی بهترین گزینه برای دندان‌های خلفی شما هستند.
- دوام و ماندگاری آنها بسیار بالاست.
شایع ترین معایب پروتز دندان فلزی
معایب پروتز دندان فلزی باعث میشود که خیلی از افراد تمایلی به استفاده از آنها نداشته باشند و ترجیحشان پروتزهای سرامیکی باشد. این معایب شامل موارد زیر میشود:
- مهم‌ترین عیب پروتزهای فلزی عدم هماهنگی رنگ آنها با سایر دندان‌های طبیعی است.
- ازآنجایی‌که فلزات رسانای خوبی برای گرما و سرما هستند، پروتزهای فلزی منجر به افزایش حساسیت به خوراکی‌های گرم و سرد میشوند.
- احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک در پروتزهای فلزی به‌ویژه پروتزهایی که از فلزات پایه ساخته میشوند بالاست. به طور مثال نیکل باعث سبزشدن رنگ لثه میشود.
- باعث ایجاد اختلال در تصویربرداری MRI میشوند. نیکل و طلا به میدان مغناطیسی موجود در MRI واکنش نشان می‌دهند.
- احتمال بروز پوسیدگی در دندانی که زیر روکش فلزی قرار دارد بالاست.
دوام پروتز دندان فلزی چقدر است؟
دوام پروتز دندان فلزی به نوع آن و نحوه مراقبت از آنها بستگی دارد. به طور متوسط طول عمر پروتزها 5 تا 15 سال است. طول عمر پروتزهای فلزی در صورت مراقبت به 20 سال هم می‌رسد. روکشهای PFM در مقایسه با روکشهای سرامیکی طول عمر بیشتری دارد؛ اما دوامشان نسبت به روکشهای تمام فلزی کمتر است. به‌طورکلی این نوع پروتز بین سایر انواع پروتزها دارای بیشترین ماندگاری است.
مراقبت از پروتز دندان فلزی چگونه است؟
پروتزهای فلزی باتوجه‌به ماهیتشان نیاز به مراقبت خاصی ندارند؛ اما باید حواستان به دندان زیر پروتز باشد. دندان طبیعی زیر پروتز در اثر عدم رعایت بهداشت دهان و دندان دچار پوسیدگی میشوند. در صورت بروز این اتفاق مجبور به خارج‌کردن پروتز خواهید بود؛ در نتیجه لازم است اقدامات زیر را برای جلوگیری از بروز پوسیدگی انجام دهید:
- مسواک‌زدن دندانها دو بار در روز؛
- استفاده از نخ دندان بعد از هر وعده غذایی به‌ویژه در محل اتصال پروتز به لثه؛
- استفاده از دهان‌شویه‌های آنتی‌باکتریال؛
- معاینه منظم دهان و دندان توسط دندان‌پزشک.
مراقبت های بعد از پروتز دندان فلزی باعث ارتقا کلی بهداشت دهان و دندان میشود.
هزینه پروتز دندان فلزی چقدر است؟
قیمت پروتز دندان فلزی باتوجه‌به آلیاژ به‌کاررفته در آن متفاوت است. پروتزهای high-noble به علت استفاده 40 درصدی از طلا، گران‌ترین پروتزهای فلزی هستند. پروتزهای non-noble در بین سایر پروتزها قیمت پایین‌تری دارند. علاوه بر مواد سازنده پروتزهای فلزی، امکانات و تجهیزات مورداستفاده در هر کلینیک از دیگر عوامل اثرگذار روی قیمت است. برای اطلاع دقیق از هزینه پروتز دندان فلزی بهتر است با کلینیک مدنظرتان تماس بگیرید. با مراجعه به کلینیک دکتر مصطفوی و دریافت خدمات باکیفیت، دندان‌هایتان طوری ترمیم میشود که تا سالیان سال نیاز به هزینه‌های دیگری نداشته باشید. هزینه برای خدمات باکیفیت نوعی سرمایه‌گذاری است. برای دریافت مشاوره و تعیین نوبت با ما تماس بگیرید.