ارتودنسی ثابت دندان
ارتودنسی ثابت یکی از روش‌های رایج ارتودنسی دندان است که با هدف درمان بهم‌ریختگی و نامرتب‌بودن دندانها و بهبود مشکلات استخوان فک انجام می‌شود. همانطور که از نام این روش مشخص است، بریس‌های ارتودنسی به دندان چسبانده میشوند و بیمار نمی‌تواند آنها را خارج کند. در این مقاله از سایت دکتر مصطفوی با ارتودنسی ثابت دندان آشنا می‌شویم و در ادامه راجع به اهمیت آن، کاربردها، انواع روشها، مزایا و عوارض ارتودنسی ثابت صحبت می‌کنیم.
ارتودنسی ثابت دندان چیست؟
در ابتدا بهتر است بدانیم ارتودنسی ثابت چیست؟ ارتودنسی ثابت دندان نوعی دستگاه ارتودنسی است که با استفاده از سیم و براکت کاملا روی سطح دندانها ثابت می‌شود و برخلاف ارتودنسی متحرک امکان خارج‌کردن آن از دهان در طول درمان وجود ندارد. ارتودنسی ثابت یکی از رایج‌ترین روشها برای مرتب‌کردن دندانها و همترازی فک است.
در این روش با اعمال نیرو توسط سیم و براکت‌ها دندانها را به مکان صحیح منتقل میشوند. این روش ارتودنسی معمولا کنترل بیشتری بر حرکت دندان دارد و در پایان دوره درمان نیز نتایج بهتری به ارمغان می‌آورند. برای درمان مشکلات دندانی با پیچیدگی بالا، ارتودنسی ثابت نسبت به متحرک ارجحیت دارند. گاهی از ارتودنسی متحرک به عنوان مکمل ارتودنسی ثابت یا به عنوان نگهدارنده پس از درمان استفاده می‌شود.
درمان ارتودنسی ثابت دندان چگونه انجام می‌شود؟
ارتودنسی ثابت از براکت‌های کوچکی از جنس فلز یا سرامیک تشکیل می‌شود. این براکت‌ها که دارای شیاری برای رد‌شدن سیم هستند، با استفاده از چسب مخصوص به سطح دندانها چسبانده میشوند. سپس سیم‌ها از میان آنها عبور می‌کنند و درنهایت با حلقه‌های الاستیک رنگی به نام ماژول در موقعیت خود ثابت میشوند.
سیم‌ها از طریق براکت به دندان نیرو وارد می‌کنند و باعث حرکت و جابجایی دندان در موقعیت صحیح میشوند. گاهی با توجه به شرایط بیمار نیاز است یک یا چند عدد از دندانها کشیده شوند تا فضای کافی برای سایر دندانها فراهم شود. معمولا پزشکان توصیه می‌کنند، دندان‌های آسیاب کشیده شود. مطمئن باشید که در پایان دوره درمان سایر دندانها شکاف ایجاد‌شده را پر می‌کنند.
نیرویی که توسط ارتودنسی ثابت اعمال می‌شود، نسبت به ارتودنسی متحرک کمتر است اما به گونه‌ای تنظیم میشوند تا خطر هرگونه آسیبی کاهش یابد. با استفاده از درمان ارتودنسی ثابت دندانها به آرامی و تقریباً یک میلی متر در هر ماه حرکت می‌کنند. این حرکت کند به این دلیل است که استخوان فک اطراف دندانها بازسازی می‌شود و این یک فرآیند متابولیک کند است.
اهمیت ارتودنسی ثابت دندان
لبخند زیبا همیشه جذابیت چهره انسان را افزایش میدهد. حتما در اطراف خود افراد زیادی را دیده‌اید که به دلیل نامنظم‌بودن دندان‌هایشان از لبخند‌زدن و صحبت‌کردن در جمع خودداری می‌کنند. همچنین ازدحام دندانها و موقعیت مناسب باعث کاهش بهداشت دهان می‌شود و احتمال ابتلا به بیماری‌های لثه و دندان را افزایش میدهد. اهمیت ارتودنسی ثابت رفع عیوب ظاهری و نامنظمی دندانها است که در نتیجه آن شکل فک اصلاح شده و دندانها همتراز میشوند. با انجام ارتودنسی ثابت علاوه بر داشتن دندانها و لثه‌های سالم لبخندی زیبا و جذاب نیز خواهید داشت.
کاربرد ارتودنسی ثابت دندان
ارتودنسی ثابت در درمان بسیاری از مشکلات فک و دندانها کاربرد دارد. برخی از این کاربردها عبارتند از:
- اصلاح ناهنجاری، انحراف و مشکلات اسکلتی فک و صورت
- تراز کردن دندانها
- ایجاد همترازی بین فک بالا و پایین
- اصلاح فاصله بسیار زیاد یا کم بین دندانها
- درمان چرخش یا کج‌شدن دندانها
- اصلاح جلو یا عقب‌زدگی دندانها
- درمان شلوغی و ازدحام زیاد دندانها
ارتودنسی ثابت دندان چقدر طول می‌کشد؟
بیماران تمایل دارند بدانند که ارتودنسی ثابت چقدر طول می کشد؟ طول دوره درمان به نوع اختلال، پیچیدگی شرایط و انتظارات شما از درمان و نتیجه مدنظرتان بستگی دارد. برخی از درمان‌های ارتودنسی در 6 تا 12 ماه تکمیل میشوند اما معمولا درمان اختلالات پیچیده یا شدید تقریباً 18 تا 24 ماه طول می‌کشد. حتی در مواردی که بیمار تحت جراحی فک قرار گرفته‌است، دوره درمان به طور متوسط دو و نیم تا سه سال طول می‌کشد. اگر سیم و براکت‌ها خیلی زود برداشته شوند منجر به بازگشت دندانها به موقعیت اولیه می‌شود زیرا ریشه دندانها برای حرکت به موقعیت صحیح به زمان بیشتری نیاز دارند.
مراحل انجام ارتودنسی ثابت دندان
مراحل انجام ارتودنسی ثابت با معاینه دهان و فک بیمار آغاز می‌شود. پزشک ارزیابی‌های اولیه را انجام میدهد و در صورتی که این روش برای شما مناسب باشد، مراحل بعدی شروع میشوند.
در مرحله بعدی دستگاه ارتودنسی ثابت که از براکت، سیم و … تشکیل شده‌است روی دندان‌های شما نصب می‌شود. همانطور که اشاره کردیم، دستگاه‌های ثابت شامل براکت‌های کوچکی هستند که به دندان چسبانده میشوند و تحت کنترل سیم‌های ارتودنسی دندانها را حرکت می‌دهند.
هنگامی که بریس برای اولین بار نصب می‌شود، احتمالا کمی احساس دندان درد خواهید داشت. این دندان درد طبیعی است و به مرور بهبود می‌یابد، در صورت نیاز می‌توانید برای تسکین درد از داروهای مسکن استفاده کنید. درنهایت پس از نصب ارتودنسی، شما باید در زمان‌های مشخص مثلا شش هفته یک بار به پزشک خود مراجعه کنید تا آن را مطابق وضعیت جدید دندانها تنظیم کند.
در مرحله آخر درمان زمانی که دندانها به مکان صحیح منتقل شدند، دستگاه ارتودنسی از دهان خارج می‌شود. این پایان درمان نیست و شما باید مدتی از نگهدارنده‌های ارتودنسی استفاده کنید. زیرا فک و دندانها به زمان نیاز دارند تا با موقعیت جدید خود سازگار شوند، در صورت عدم استفاده از نگهدارنده، دندانها به موقعیت اولیه خود برمی‌گردند.
انواع روش‌های ارتودنسی ثابت دندان
انواع ارتودنسی ثابت شامل موارد زیر است:
ارتودنسی فلزی
ارتودنسی فلزی معمولاً از فولاد ضدزنگ درجه بالا ساخته میشوند و رایج‌ترین نوع دستگاه‌های ارتودنسی ثابت هستند. این نوع از ارتودنسی ثابت برخلاف زمان‌های قدیم. ارتودنسی فلزی هم برای کودکان و هم برای بزرگسالان مناسب است و وزن و ساختار سبکی دارند.
ارتودنسی سرامیکی
در ارتودنسی سرامیکی براکت‌ها از یک ماده سرامیکی شفاف ساخته میشوند که شبیه رنگ طبیعی دندان هستند و باعث جلب‌توجه نمی‌شود. در مقایسه با ارتودنسی فلزی هرچند زیباتر هستند اما هزینه بیشتری نیز دارد. همچنین از آنجایی که سرامیک یک ماده شکننده است، به مراقبت بیشتری نیاز دارد. در غیر این صورت به راحتی شکسته می‌شود.
ارتودنسی لینگوال
این نوع ارتودنسی روی سطح داخلی دندان نصب می‌شود و قابل مشاهده نیست. این روش برای افرادی مناسب است که تمایل دارند ارتودنسی آنها دیده نشود. ارتودنسی لینگوال برای درمان اکثر ناهنجاری‌های دهان و دندان مفید است اما مشکلاتی مانند فشار به زبان، مشکل در صحبت‌کردن و دسترسی سخت برای تمیزکردن را به همراه دارد.
مزایای ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت مزایای زیادی به همراه دارد. یکی از مهم‌ترین مزیت‌های ارتودنسی ثابت این است که نتیجه درمان با این روش تضمین شده است و احتمال بازگشت به موقعیت اولیه بسیارکم است. همچنین این روش بی‌خطر و بدون عوارض جانبی است و دندانها را با نیروی مشخص در جهت‌های کنترل‌شده حرکت میدهد.
پس از درمان به دلیل مرتب‌شدن دندانها بهداشت دهان افزایش می‌یابد، در نتیجه طول عمر دندانها نیز افزایش می‌یابد. ارتودنسی ثابت را میتوان هنگام غذاخوردن، مسواک‌زدن و نخ دندان‌کشیدن نیز استفاده کرد. در نتیجه دندانها به طور مداوم در موقعیت صحیح قرار دارند و احتمال گم‌شدن بریس‌ها نیز وجود ندارند.
معایب ارتودنسی ثابت
مشکلات ارتودنسی ثابت عبارتند از:
- دوره درمان ارتودنسی ثابت طولانی‌تر از ارتودنسی متحرک است.
- بعد از نصب براکت‌ها احتمالا کمی احساس درد و ناراحتی خواهید داشت.
- بهداشت نامناسب دهان در دوره درمان باعث تغییر رنگ دندانها، تورم و خونریزی لثه‌ها و افزایش احتمال پوسیدگی دندان می‌شود.
- ارتودنسی ثابت ممکن است به دلایل مختلف شکسته شود و مراقبت از آن بسیار مهم است.
- بعضی از بیماران پس از نصب بریس دچار مشکلات گفتاری میشوند.
- به دلیل قرارگیری دائمی براکت روی دندانها، تمیزکردن آنها به زمان و تلاش بیشتری نیاز دارند، زیرا مناطق بیشتری برای تجمع پلاک و باکتری وجود دارد.
هزینه ارتودنسی ثابت دندان
هزینه ارتودنسی ثابت برای هر فرد با توجه به شرایط متفاوت است و تعیین قیمت دقیقی غیرممکن است. نوع ناهنجاری دندانها، شدت و میزان پیچیدگی آن بر هزینه تاثیر‌گذار است. علاوه بر این با توجه به اینکه شما کدام یک از انواع روش های ارتودنسی ثابت را انتخاب می‌کنید و جنس براکت‌های شما از فلز یا سرامیک است، قیمت ارتودنسی ثابت تغییر می‌کند.
متخصص ارتودنسی ثابت دندان کیست؟
ارتودنسی ثابت در دوره دندانپزشکی عمومی آموزش داده نمی‌شود، به همین دلیل همه‌ی دندانپزشکان قادر به انجام آن نیستند. به همین دلیل برای انجام ارتودنسی ثابت باید به متخصص مراجعه کنید اما متخصص ارتودنسی ثابت کیست؟ متخصص ارتودنسی فردی است که در دوره‌های آموزش تخصصی ارتودنسی شرکت کرده‌باشد. همچنین این فرد وظیفه دارد پس از معاینه دهان شما بهترین روش ارتودنسی را برایتان مشخص کند. پس از نصب ارتودنسی، پزشک متخصص باید نحوه مراقبت و نگهداری از آن را به شما آموزش دهد.
ارتودنسی ثابت برای چه کسانی مناسب است؟
معمولا بیماران از دندانپزشکان می‌پرسند ارتودنسی ثابت برای چه کسانی مناسب است؟ و آیا محدودیت سنی وجود دارد؟ همانطور که می‌دانید استخوان فک با افزایش سن در برابر تغییرات حرکتی مقاوم‌تر می‌شود، به همین دلیل ارتودنسی ثابت می‌تواند با اعمال فشار زیاد دندانها و استخوان‌ها را جابجا کند. به طور کلی این روش مناسب برای افرادی است که ناهنجاری‌های شدید یا حتی حاد فک و صورت دارند. همچنین ارتودنسی ثابت در هر سنی موثر است و انجام آن برای کودکان نیز امکان‌پذیر است.