برای ارتودنسی دندان و مرتب کردن آنها، دندانپزشک از ابزار و لوازم مختلفی استفاده میکند. یکی از مهمترین و اصلیترین تجهیزاتی که پزشک از آن استفاده میکند، پلاک متحرک است. شاید برای شما سؤال پیش بیاید که پلاک متحرک ارتودنسی چیست؟ در واقع پلاک ارتودنسی باعث میشود که موقعیت و شکل قرارگیری دندان تثبیت شود. همچنین از پلاک های ارتودنسی متحرک، برای حفظ فضایی که برای دندان ایجاد شده و هم تراز شدن آنها استفاده میشود.
از آنجایی که پلاکهای ثابت نیز برای ارتودنسی وجود دارند، شاید بخواهید بدانید فواید پلاک متحرک ارتودنسی چیست؟ این وسیله متحرک است؛ یعنی میتوانید آن را از دهان خارج کنید و مجدد آن را جایگذاری کنید. این قابلبیت بهویژه در جلسات مهم و شرایط حساسی که دوست ندارید تجهیزات ارتودنسی روی دندان شما باشد، حائز اهمیت است. از طرفی دیگر، بهداشت و تمیزکردن پلاک های ارتودنسی متحرک در مقایسه با نمونههای ثابت آن، راحتتر است.
انواع پلاک متحرک ارتودنسی
پلاک های ارتودنسی متحرک، نقش مهم و بسزایی در مرتب کردن دندانها و تغییر شکل فک دارند. این پلاکها انواع مختلفی دارند و هر کدام نیز ویژگیهای مخصوص بهخود را دارد. در این مقاله به معرفی انواع پلاک متحرک ارتودنسی میپردازیم، ضمن اینکه مزایا، معایب و همچنین هزینههای آن را نیز ذکر میکنیم.
پلاک ارتودنسی متحرک فانکشنال
پلاک ارتودنسی متحرک فانکشنال یکی از پلاک های ارتودنسی متحرک است که علاوه بر اصلاح موقعیت دندان و مرتب کردن آنها، مشکل ناهماهنگی فک را نیز اصلاح میکند. در جواب این سؤال که پلاک متحرک ارتودنسی در چه زمانی استفاده می شود؟ باید بگوییم که بهترین زمان برای استفاده از ارتودنسی فانکشنال، در سنین کودکی است؛ اما در بزرگسالی نیز قابلیت استفاده و اصلاح فک با این پلاک اردتونسی وجود دارد.
مزایای پلاک ارتودنسی متحرک فانکشال
از مزایای ارتودنسی فاکشال میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دندانها را مرتب میکند و لبخندی زیبا برای شما به ارمغان میآورد.
- برای درمان انسداد مجاری تنفسی نیز کاربرد دارد.
- باعث توازن در فک شده و ناهماهنگیها آن را از بین میبرد.
- این پلاک متحرک اختلالات مفصل گیجگاهی را کاهش میدهد.
- تمیز کردن و نگهداری از ابزار این ارتودنسی راحت است.
- کشیدن دندانها در این روش به ندرت اتفاق میافتد.
- امکان بیرون آوردن و قراردادن مجدد آن روی دندانها وجود دارد.
معایب پلاک ارتودنسی متحرک فانکشال
موارد زیر برخی از معایب ارتودنسی فانکشال است:
- ارتودنسی فانکشنال نیز مانند هر روش درمانی دیگری محدودیتهای و مراقبتهایی نیاز دارد. در صورت رعایت نکردن و بیتوجهی به آنها قطعاً آن نتیجهای که خواهان آن هستید را دریافت نخواهید کرد.
- همچنین از آنجایی که این پلاک متحرک است و بهراحتی میتوان آن را از دهان خارج کرد، بهتر است با مشورت پزشک و راهنماییهای او اینکار را انجام دهید.ریتینر یا تثبیت کننده در ارتودنسی متحرک
پلاک ارتودنسی متحرک وسیعکننده کام دهان (پالاتال اسکپندر)
این درمان ارتودنسی متحرک، باعث پهن شدن سقف دهان میشود. پس میتوان گفت که این روش، فقط در سنین رشد و بلوغ کارایی دارد و در بزرگسالی که رشد استخوانهای سقف دهان و فک بهطور کامل شکل گرفته، دیگر تأثیری ندارد.
مزایای اکسپندر
از مزایای پلاک ارتودنسی متحرک پالاتال اسکپندر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- با ایجاد فضا، به دندانها کمک میکند تا بهصورت مرتب و اصولی کنار هم قرار بگیرند.
- برای دندانهایی که نهفته هستند و امکان رشد و بیرون آمدن از لثه را نداشتند، فضای لازم را ایجاد میکند.
- با وسیعتر شدن فک و قوس دندانی، باعث ایجاد لبخندی زیباتر و متعادلتر خواهد شد.
معایب اکسپندر
از معایب پلاک ارتودنسی متحرک پالاتال اسکپندر میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- هنگام استفاده از این روش و وسیعکردن کام دهان، بین دندانها نیز فاصله ایجاد میشود. البته این مشکل با ریتینرها حلشدنی است.
- از دیگر معایب وسیعکننده افزایش آب دهان و بزاق است که اغلب بعد از بیدار شدن خواب و با خیس شدن بالشت خود را نشان میدهد. البته این مشکل نیز فقط تا زمانی که است که از این پلاک ارتودنسی استفاده میشود. بعد از اتمام درمان این مشکل از بین میرود.
- از آنجایی که هنگام استفاده از اکسپندر به فک و دندان فشار وارد میشود، منجر به سردرد خواهد شد.
- باتوجه به قرارداشتن یک ابزار درون دهان، طبیعی است که روی تکلم و گفتار تأثیر داشته باشد و برخی از حروف به خوبی ادا نشوند.
پلاک ارتودنسی نامرئی
یکی دیگر از پلاک های ارتودنسی متحرک، پلاک شفاف و نامرئی است. استفاده از الاینر شفاف در درمان ارتودنسی متحرک، برای اعمال فشار به دندان و قراردادن آنها در موقعیت مناسب، کاربرد دارند.
مزایای اردتونسی شفاف
از مهمترین مزایای ارتودنسی شفاف عبارتاند از:
- به راحتی دیده نمیشود و نامرئی است.
- متحرک است و در زمان غذا خوردن و برای مسواک زدن، میتوان به سهولت آن را از دهان خارج کرد.
- درد و جراحت کمتری دارد.
معایب ارتودنسی شفاف
موارد زیر، برخی از معایب ارتودنسی شفاف است:
- عمر کوتاهی دارند و معمولاً بعد از مدتی استفاده، باید تعویض شوند.
- هنگام خوردن غذا و نوشیدنی داغ، باید از دهان خارج شود؛ زیرا پلاستیکی است.
- هزینه زیادی دارد.
قیمت انواع پلاک متحرک ارتودنسی
عواملی مانند تخصص و تجربۀ ارتودنتیست، ابزار و تجهیزاتی که استفاده میشود، موقعیت جغرافیایی مطب و… نیز در هزینه نهایی اثرگذار هستند. در ادامه قیمت تقریبی هر کدام را ذکر میکنیم.
- هزینه ارتودنسی فانکشنال: از 6 میلیون و 500 هزار تومان تا 15 میلیون تومان؛
- هزینه ارتودنسی نامرئی: از 45 میلیون تومان تا 50 میلیون تومان؛
- هزینه ارتودنسی اکسپندر: اکسپندر روشی درمانی است و برخی از شرکتهای بیمه قسمتی از هزینۀ آن را تقبل میکنند. برای استعلام دقیقتر بهتر است از پزشک و شرکت بیمهای راهنمایی بگیرید.
انواع پلاک نگهدارنده ارتودنسی متحرک
هنگامی که ارتودنسی دندانها به اتمام میرسد، لازم است که برای تثبیت نتایج و جلوگیری از تغییر موقعیت دندان و فک، از نگهدارنده ارتودنسی یا ریتینر استفاده شود. از پلاک های ارتودنسی متحرک، بنا به صلاحدید پزشک تا مدت زمان مشخصی بهطور تمام وقت و پس از آن فقط در طول شب، استفاده میشود. از آنجایی که دندانها در استخوان قرار دارند و استخوانها نیز در حال رشد و تغییر و حرکت هستند، برای حفاظت از درمان ارتودنسی، استفاده از ریتینر یا تثبیت کننده در ارتودنسی متحرک، ضروری است. پلاک نگهدارنده در دو نوع ثابت و متحرک تولید میشود. در ادامه این مقاله، انواع پلاک نگهدارنده ارتودنسی متحرک را معرفی و ویژگیهای هر کدام را بیان خواهیم کرد.
ریتینر هالی
معروفترین و مرسومترین انواع پلاک نگهدارنده در ارتودنسی متحرک، ریتینر هالی است. این نگهدارنده با نام ریتینر سیمی نیز شناخته میشود. ریتینر هالی، بر اساس قالبی است که از دهان بیمار گرفته شده است و از سیم و پایه قوسی آکریلیکی تشکیل میشود. از آنجایی که پلاک نگهدارنده هالی، متحرک است، دندانها را با حرکتی نرم و خیلی آهسته در جای مناسب قرار داده یا آن را در موقعیت صحیح حفظ میکند.
نگهدارنده هالی را میتوان خیلی راحت از دهان بیرون آورد یا آن را دستکاری کرد. مزیت دستکاری کردن این ریتینر، این قابلیت را بهوجود میآورد که در صورت خراب شدن یا نیاز به تغییر اندازهها، بتوان آن را به راحتی ترمیم، سفت و شل کرد و نیازی به تعویض کامل آن نباشد. همچنین متحرک بودن نگهدارنده هالی، باعث میشود که تمیز کردن آن نیز راحت باشد. اگر از سیم کمانی شکل این نگهدارنده که روی دندانهای جلو مشخص است، چشمپوشی کنیم، این ریتینر یک نگهدارنده عالی و مناسب است.
ریتینر شفاف
نگهدارنده شفاف همانطور که از نامش مشخص است، حالتی تقریباً نامرئی دارد. از آنجایی که اغلب افراد دوست ندارند سیمکشی و ارتودنسی روی دندانشان مشخص باشد، ریتینر شفاف، محبوبیت زیادی دارد. این نگهدارنده از جنس پلاستیک است و طبق قالبی که از دندان و دهان بیمار تهیه شده، ساخته میشود. راحت بودن و نامرئی بودن از مزیتهای بارز این ریتینر است. با وجودی که نگهدارنده شفاف، بهطور کامل سطح دندان را میپوشاند؛ اما دیگران بهسختی متوجه وجود آن در دهان میشوند.
ریتینر شفاف متحرک است و میتوان بهراحتی آن را از دهان خارج و دوباره آن را جایگذاری کرد. سهولت در بیرون آوردن آن، کار را برای غذا خوردن و مسواک زدن راحت میکند؛ اما باید توجه داشت که این نگهدارنده را باید بهطور مرتب بررسی کرد تا آسیبهای احتمالی شناسایی شوند؛ زیرا این ریتینر مانند سایر نگهدارندهها، دوام ندارد و ممکن است بعد از چند ماه استفاده، نیاز به تعویض آن باشد.
از طرفی دیگر بر اثر گذر زمان و استفاده مداوم، آثار ساییدگی روی آن ایجاد میشود. البته جای نگرانی نیست؛ زیرا این ساییدگی، خللی در کارکرد آن ندارد. بدیهی است که نگهدارنده شفاف، مانع قرارگیری طبیعی دندانها روی هم میشود.
پوزیشنر
نگهدارنده پوزیشنر یا مستقر کننده برای حرکت جزئی دندان بهکار میرود. در واقع در بعضی از شرایط بعد از آنکه پلاک های ارتودنسی متحرک از دهان خارج شده و درمان تمام شود، نیاز است که دندانها بهطور جزئی و کم حرکت کنند. در چنین زمانی، ریتینر پوزیشنر را بر اساس قالب دهان بیمار و شرایط مناسب دندانها، تهیه میکنند. استفاده از پوزیشنر، تمام وقت است. یعنی بیمار باید در طول روز و مداوم از این نگهدارنده استفاده کند. از آنجایی که این ریتینر حجیم است، فعالیتهای روزمره را مختل میکند.
جمعبندی
در این مقاله درباره پلاک های ارتودنسی متحرک صحبت کردیم و دانستیم که پلاک ارتودنسی چیست و چه کاربردهایی دارد. همچنین انواع پلاک نگهدارنده در ارتودنسی متحرک را نیز برای شما معرفی کردیم. امیدواریم خواندن این مطلب برای شما مفید بوده باشد. در صورتیکه تجربه استفاده از هریک از انواع ارتودنسی متحرک را دارید، لطفاً آن را در قسمت نظرات با ما به اشتراک بگذارید. شاید نظر شما برای سایر کاربران مفید واقع شود.