بعضی از افراد با مشکلاتی همچون رشد نکردن دندان در زاویه مناسب یا در فاصله‌های مرتب مواجه هستند. در چنین شرایطی، با ارتودنسی می‌توان این مشکل را حل کرد و دندان‌هایی مرتب و لبخندی زیبا داشت. ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که زمان مناسب ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان چه سنی است؟ در پاسخ باید گفت که برای انجام ارتودنسی، هیچ محدودیت سنی وجود ندارد؛ اما طبیعی است که اگر در زمان مطلوب انجام شود، می‌تواند طول درمان کمتری داشته و همچنین از لحاظ هزینه نیز به‌صرفه‌تر باشد. در این مقاله درباره زمان مناسب ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان خواهیم گفت. تا انتها همراه ما باشید.
آیا سن درمان ارتودنسی در طول عمر دندان تأثیر دارد؟
همانطور که گفتیم، برای انجام ارتودنسی، محدودیت سنی یا زمانی وجود ندارد و افراد در هر سنی می‌توانند دندانهای خود را درمان کنند؛ اما بدیهی است که مناسب ترین سن برای انجام ارتودنسی دندان در دوران بلوغ است. زیرا علاوه بر شکل‌گیری راحت‌تر استخوان فک و دندان، مدت زمان کمتری نیز برای درمان نیاز است. از طرفی، اگر در سنین پائین‌تر دندانهای خود را ارتودنسی کنید، باعث می‌شوید، طول عمر دندانهایتان افزایش یابد.
در واقع، قرارگیری صحیح دندانها در فک باعث می‌شود، نیرو و فشاری که به دندانها اعمال می‌شود، متوازن و مناسب باشد. در نتیجه فشار وارده روی ریشه دندان نیز کاهش یافته و از آسیب رسیدن به آن جلوگیری می‌شود. همچنین اگر دندانها مرتب نباشند و روی هم قرار گرفته یا از هم فاصله نامناسبی داشته باشند، امکان تمیز کردن صحیح آنها کمتر است و احتمال اینکه غذا در بین دندان بماند، بیشتر می‌شود. پس اگر در سنین کمتر، این روش دندانی را انجام دهید، بهداشت دهان و دندان نیز راحت‌تر و اصولی‌تر انجام شده و دندانها آسیب کمتری می‌بینند و این در افزایش طول عمر دندان، تأثیر مستقیمی دارد.
بد نیست بدانید که اگر در زمان مناسب ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان انجام شود، از مزایای زیر بهره مند می شوید:
- از اثرات مثبت ارتودنسی در سنین رشد می‌توان به مدت زمان کمتری که برای درمان نیاز اشاره کرد.
- از آنجا که دهان و دندان در حال رشد و شکل‌گیری هستند، روند درمان راحت‌تر و بهتر پیش می‌رود.
- به دلیل درمان راحت‌تر و نداشتن سختی و پیچیدگی ارتودنسی هزینه کمتری دارد.
- از آنجایی که دندانها زودتر مرتب و زیبا میشوند، در اعتماد به‌نفس فرد و حضور در اجتماع او تأثیر مثبتی دارد.
- دندانهای جلویی را از خطر آسیب و ضربه‌دیدن محافظت کرده و احتمال آسیب دیدن آنها کمتر می‌شود.
- با رشد مناسب و صحیح فک، به ایجاد تقارن در صورت نیز کمک زیادی می‌شود.
- ظاهری زیبا و اعتماد به‌نفس بالایی به فرد می‌دهد.
- عادات خطرناک و زیان‌آور دهان و دندان را اصلاح می‌کند. به‌عنوان مثال ممکن است در صورت درست نبودن موقعیت دندان در فک، باعث گاز گرفتن و زخم شدن دهان و زبان و لثه شود.
- باعث می‌شود با اصلاح فک، لب‌ها نیز در شرایط بهتر و مطلوب‌تری باشند.
- فضای لازم را برای دندانها فراهم می‌کند و باعث می‌شود تا در فاصله مناسب و بدون فشار به یکدیگر و ریشه، رشد کنند.
- احتمال آسیب دندان کمتر می‌شود و به‌دنبال آن، احتمال نیاز به کشیدن دندان را نیز به شدت کاهش می‌دهد.
سن مناسب برای ارتودنسی بزرگسالان
اگر به هر دلیلی در زمان کودکی و سنین رشد، دندانهای نامرتب خود را ارتودنسی نکرده‌اید، نگران نباشید. شما در هر سنی باشید، باز هم می‌توانید این درمان را انجام دهید. هرچند بهترین سن مناسب برای درمان ارتودنسی در سن بلوغ است؛ اما در کل، هیچ محدودیت سنی وجود ندارد و در تمامی سنین می‌توان با انجام ارتودنسی، دندان‌هایی مرتب و لبخندی زیبا داشت. در واقع هر سنی زمان مناسب ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان است و انجام آن بهتر از انجام ندادن این روش درمانی است. تنها مدت زمان درمان ممکن است با افزایش سن، طولانی‌تر شود.
اگر در بزرگسالی نیز مشکل نامرتب بودن دندانها را دارید، بهتر است برای جلوگیری از به‌وجود آمدن سایر بیماری‌های دهان و دندان، برای ارتودنسی و مرتب کردن دندانها اقدام کنید. شما هر چقدر هم به بهداشت دهان و دندان اهمیت دهید و از مسواک و نخ دندان استفاده کنید، باز هم با داشتن دندانهای نامرتب، احتمال جمع شدن غذا در میان آنها و ایجاد پلاک دندان وجود دارد و از آن گریزی نیست. همچنین پوسیدگی دندان، بیماری‌های لثه، از دست دادن استخوان، فرسودگی مینای دندان و سایر بیمارهای دهان و دندان از پیامدهای نامرتب بودن دندان و توجه نکردن به آن است.
شاید برایتان جالب باشد اگر بدانید، مشکلات دهان و دندان و لثه، تنها بیماری‌هایی نیستند که نامرتب بودن دندان برای شما به‌وجود می‌آورد. سردرد و گوش درد و در شرایطی خاص، بیماری‌های معده و روده نیز از نتایج نامرتب بودن دندانها به شمار می‌رود.
البته اگر دوست ندارید از ارتودنسی رایج به دلیل جنس فلزی و مشخص بودن آن هنگام صحبت یا غذاخوردن استفاده کنید و شکل ظاهری آن، شما را آزار می‌دهد، ارتودنسی نامرئی نیز وجود دارد که می‌توانید از آن به عنوان روش درمانی استفاده کنید. این ارتودنسی که به دو صورت ثابت و متحرک وجود دارد، به سه دسته زیر تقسیم‌بندی می‌شود:
- براکت‌های شفاف سرامیکی: این شیوه، مانند روش سنتی فلزی است، با این تفاوت که بریس‌ها شفاف است و کمتر دیده میشوند.
- براکت‌های متحرک شفاف: این روش شامل الگوهای شفاف است که روی دندان قرار می‌گیرد و کمتر به چشم می‌‌آیند.
- ارتودنسی لینگوال از پشت دندان: در این روش ارتودنسی پشت دندان بوده و به همین دلیل در هنگام لبخند زدن دیده نمی‌شود.
سن مناسب برای ارتودنسی کودکان
همانطور که گفتیم، سن مناسب ارتودنسی دندان در سنین رشد و بلوغ است. ولی ممکن است شرایط هر کودک با کودک دیگر مفاوت باشد و این به معنانی اجرای یک برنامه درمانی منحصربفرد برای او است؛ ولی با این حال، بهترین زمان برای مراجعه به دندان‌پزشک سنین 6 یا 7 سالگی است. ارتودنسی در زمان مناسب، باعث می‌شود تا شرایط بهتری برای رشد و بیرون آمدن دندانهای دائمی در موقعیت صحیح، ایجاد شود.
لازم به ذکر است که در شرایطی ممکن است، دندانهای کودک شما مرتب و صاف به‌نظر برسد؛ اما مشکلاتی ریز و مخفی وجود داشته باشد که فقط متخصص ارتودنسی قادر به دیدن آن‌هاست. پس بهتر است برای پیشگیری از مشکلاتی در آینده کودک، از راهنمایی‌های پزشک ارتودنسی بهره بگیرید؛ اما در صورتی که کودک شما شرایط زیر را داشت، حتماً او را نزد یک متخصص ارتودنسی اطفال برای ویزیت و درمان ببرید.
- دندانهای شیری فرزند شما زودتر یا دیرتر از موعد بیفتند.
- متوجه شدید تنفس کودک از راه دهان است.
- کودک شما انگشت شست خود را به‌طور مکرر می‌مکد.
- زمانی که کودک شما دهان خود را می‌بندد، دندان‌هایش به‌طور صحیح روی هم قرار نمی‌گیرند.
- در زمان بستن دهان، دندانهای کودک شما به یکدیگر نمی‌رسند.
توجه داشته باشید که با توجه به شرایط و دندانهای کودک در سنین 6 یا 7 سالگی، ممکن است یکی از ارتودنسی های زیر برای او پیشنهاد و انجام شود:
- وسیع‌کننده کام: باعث می‌شود تا فضا برای دندان‌هایی که ممکن است، نتوانند بیرون بیایند یا به دلیل کمبود جا به‌صورت کج بیرون بیایند، فراهم شود.
- جلو کشیدن فک: در شرایطی ممکن است، فک بالا رشد کافی را نداشته باشد. این روش باعث رشد فک به‌طرف جلو می‌شود.
- بریس تکه‌ای: با این روش می‌توان دندانها را سریع مرتب کرد و فضا برای دندان‌هایی که قرار است در آینده بیرون بیایند، باز می‌شود.
- فضا نگهدارنده: ممکن است در شرایطی خاص، دندان کودک شما زودتر از موعد معمول افتاده باشد. با استفاده از این روش، می‌توان فضای کافی را برای دندان دائمی حفظ کرد و از کم شدن فضای آن جلوگیری کرد.
در حالت کلی زمان مناسب ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان در محدوده سنی زیر است:
- درمان زودهنگام: از سن 7 تا 9 سالگی است.
- درمان در سنین نوجوانی: این درمان در سنین 11 تا 16 سالگی انجام می‌شود.
- درمان در بزرگسالی: مخصوص افراد بزرگسال بوده و محدودیت سنی ندارد.
کلام آخر
همانطور که در این مطلب توضیح داده شد، بهترین سن ارتودنسی برای کودکان و بزرگسالان لحظه «اکنون» است. شما هر چه زودتر برای درمان مشکلات دهان و دندان خود به متخصص رجوع کنید، بهتر نتیجه گرفته و هزینه مالی و زمانی کمتری را پرداخت خواهید کرد. امیدواریم خواندن این مطلب از کلینیک دکتر مصطفوی برای شما مفید باشد.